Bir "harp ustasý" Tiryaki Hasan Paþa

[myefsane]

Bir "harp ustasý" Tiryaki Hasan Paþa


1594'te Bosna Beylerbeyi olan Hasan Paþa buradan da kendi arzusu üzerine Kanije Kalesi Komutanlýðýna getirilmiþtir. Bu vazifede iken, kale, büyük düþman kuvvetlerince kuþatýlmýþ ve bu muhasara esnasýnda gösterdiði kahramanlýkla tarihimize þan vermiþtir...

Hasan Paþa'yý yakýndan tanýmak için Kanije kuþatmasýna ve bu kuþatma esnasýnda yapýlan müdafaaya göz atmak lazýmdýr.

Müstakbel Almanya �mparatoru Arþidük Ferdinand yüz bin kiþilik ordusuyla Kanije önlerine gelmiþtir. Ordusunda Almanlardan baþka �talyan, Papalýk, �spanyol, Malta ve Fransýz birlikleri de vardý. Ayrýca orduda 47 aðýr top vardý.

Tiryaki Hasan Paþa'nýn kumandasýnda ise dokuz bin asker ve yüz küçük kale topu vardý...



Bir günde iki bin gülle!..


9 Eylül 1601'de Kanije Kalesini kuþatan Haçlý ordusu 2 ay 8 gün devam edecek kuþatma müddetince kaleye günde iki bin gülle yaðdýracaktý.

Kuþatma cereyan ederken Hasan Paþa, Sadrazam Yemiþçi Hasan Paþa'dan yardým istemiþ, ancak Sadrazamýn gelme ihtimalinin olmadýðýný öðrenmiþtir. Bu durum karþýsýnda asla metanetini bozmamýþ, güya Sadrazamdan geliyormuþ gibi, kendi yazdýrdýðý bir mektubu kale ahalisinin önünde okutmuþtur.

Yine Sadrazam'a hitaben yazdýðý mektuplarýn kasten düþmanýn eline geçmesini temin etmiþ, bu mektuplardaki, kalenin durumunun çok iyi olduðunu ve Sadrazamýn gelmesine lüzum olmadýðýný bildiren mesajlarýyla düþmanýn moralini bozmuþtur.

Kalede yiyecek sýkýntýsý çekilmesine raðmen yakalanan düþman esirleri yaðla, balla beslenmiþ ve bunlarýn kaçmasýna göz yumularak gördüklerini komutanlarýna anlatmalarý temin edilmiþtir...


Kýþ gelip çatmýþtý...

Hasan Paþa'nýn Allah uðruna þehid olmanýn faziletini anlatmasýndan sonra askerler þehadet þerbetini içmek için büyük bir azimle düþman saflarýna dalmaktan çekinmemiþlerdir. Seksenlik komutanlarýnýn cesaretini, kararlýlýðýný gören gaziler coþuyor, birbirleriyle fedakârlýk ve kahramanlýk yarýþýna giriþiyorlardý. Atýlan güllelerden kalenin bedeni delik deþik olmuþtu. Bu delikler geceleri sabahlara kadar çalýþýlarak sepet parçalarý, yýrtýk elbiseler ve bulabildikleri diðer eþyalarla týkanýyordu... Ancak kýþ gelip çatmýþtý. �imdi durum çok vahimdi!.."


Vezirlik benim gibi kimselere kaldý!.."


17 Kasým 1601'de mehteran cenk havasýný vurmaya baþlamýþtý. Kanije Kalesi'ndeki serdengeçtiler tekbir getiriyorlardý. �þte bu coþkunluk içerisinde Gazi Kara Ömer Aða 800 yiðitle kaleden çýkmýþ ve yýldýrým gibi düþman içerisine dalmýþtý. Bu beklenmedik saldýrý hareketi üzerine düþman paniðe kapýlmýþtý. Onlar Sadrazamýn ordusunun geldiðini zannediyorlardý. Tiryaki Hasan Paþa ise kaledeki bütün toplarý son bir defa ateþletiyor ve güya Sadrazamý selamlýyordu!

Düþman ordugâhý karýþmýþtý ve panik baþlamýþtý. Gazilerin "Allah Allah" sadalarý yeri göðü inletiyordu...



Düþman periþan olmuþtu!

�lk hamlede düþmanýn bütün aðýrlýklarý, yiyecekleri, cephaneleri ele geçirilmiþti. 18 bin ölü vererek darmadaðýnýk vaziyette kaçýþmaya baþlamýþlardý. Bunun üzerine üç bin Yeniçeri, düþmaný takibe baþlamýþ ve 18 Kasým günü de 30 bin düþman imha edilmiþti. Baþkumandan Arþidük Ferdinand ve çok az askeri canýný zor kurtarmýþtý...

Zafer duyulunca �stanbul'da bütün evlerde þenlikler yapýlmaya baþlanmýþtý. Sultan III. Mehmed Han, Tiryaki Hasan Paþaya bizzat kendisinin yazdýðý bir mektup göndererek tebrik etmiþ, mükafat olarak; üç hil'at, murassa bir kýlýç ve üç tane at göndermiþ, ayrýca vezirlik rütbesi verilmiþti.

Bütün bunlar karþýsýnda, son derece tevazu sahibi olan Hasan Paþa sevinememiþ, bilakis üzüntüsünden gözyaþý dökmüþtür. Sebebi sorulduðunda þöyle demiþtir þanlý kumandan:

-Kanije'de ettiðimiz küçük bir hizmete karþýlýk bize vezirlik vermiþler ve "Hatt-ý Hümayun" göndermiþler. Halbuki, Kanunî Sultan Süleyman, Makbul �brahim Paþa'y ý tam bir yetkiyle kendi yerine vekil tayin ettiði zaman bile O'nun eline bu kadar iltifatlar ihtiva eden bir mektup vermemiþti. Rahmetli Piyale Paþa, Yavuz Sultan Selim Han'ýn damadý olduðu ve deniz muharebelerinde bütün Hristiyan hükümdarlarýnýn donanmalarýna galip geldiði ve Sakýz Adasý'nýn fethi gibi nice muvaffakiyetler elde ettiði halde kendisine vezirlik çok görülmüþtü. �slâm Halifesi'nin Hatt-ý Hümâyûnu, Kanije muhasarasý gibi küçük bir hizmete mükafat olmaya baþladý. Devletin vezirliði, benim gibi yaþlý kimselere kaldý. Buna üzülmeyeyim de neye üzüleyim!..



"Ben" deðil "biz" diyenlerdendi

Yüz bin kiþilik düþman ordusunu periþan etmeyi gözünde büyütmeyip devletin en mühim makamýna nefsini layýk görmeyen ve otoriteye baðlý, devletin þahs-ý manevisini üstün tutmak için azami gayret gösteren bir þahsiyet... Tiryaki Hasan Paþa misalini görünce Osmanlý Devletinin altý asýr yaþamasýnýn sýrrýný anlýyor gibi oluyor insan!..