Yayla ve mezralarımızda yetişen (Ligarba) Yaban Mersini meyvesini yıllarca tüketiyoruz. Birçok hastalığa şifa olması bu meyveye olan ilgiyi şaşırtıcı boyutlara ulaştırdı.
Son yıllarda Köylülerimiz, yaban mersini meyvesinin marmeladını ve reçelini yoğun bir şekilde yapmaktadır. Hemşerilerimiz böylelikle bu meyvenin hem şifasından faydalanmakta hem de sabah kahvaltısında masalarını süslemektedir..
Yöremizdeki (Ligarba) yaban mersini
Bu bitki ülkemizdeki literatürde Yaban mersini olarak bilinir. Ancak yetiştiği farklı coğrafyalarda farklı adlarla da bilinmektedir. Örneğin; Rize’de Likapa, Trabzon’da Ligarba, Lifos veya Trabzon Üzümü, Rize Pazar ilçesinde Kaskanaka, Rize Ardeşen İlçesinde Çera (Çela), Artvin’de Morsivit veya Mahabak, Giresun’da Çalı Çileği, diğer bölgelerde ise Ayı Üzümü, Çay Üzümü veya Çoban Üzümü.
Yaban mersini; 30 cm-1 metre arasında boyu olan ve genelde mayıs aylarında çiçek açan bir bitkidir. Güz aylarına doğru olgunlaşır olgunlaştığında meyveleri mavi renklidir. Meyvesinin dışında “yapısında bulunan maddelerden dolayı” puslu bir görüntü mevcuttur. Bu görüntü içeriğindeki yüksek tanenleşmeden dolayıdır.
Tarihi gelişimi
Aslında yaban mersini yüz yıllardır bilinen bir meyvedir 1862 lere kadar uzanan bir literatür geçmişi vardır. Ancak yaban mersininin ünü, 2. dünya savaşı sırasında uçak pilotlarının görme yeteneklerini artırdığının anlaşılmasıyla yayılmıştır. Yaban mersini hakkında 1960 lardan sonra çeşitli laboratuar ve klinik deney araştırmaları yapılmıştır. Yaban mersini bütün bunların sonucunda günümüz modern tıbbının tedavi destekleyici meyveler literatüründe iyi bir yer edinmiştir. Yaban mersini hakkında Osmanlı döneminde de bazı kaynaklara rastlanmaktadır bu kaynaklarda yaban mersininin ticari bir bitki olduğundan bahsedilmektedir.
Etken Maddeleri Nelerdir?
Yaban mersininde diğer bütün şifalı bitkilerden daha fazla oranda anti oksidan madde vardır. Yalnızca bu özelliği dahi yaban mersinin önemli şifalı bitkiler kategorisine sokmaktadır. Genel olarak yaban mersininde;
- Antosiyanidinler
- Tanenler
- Alkoloidler(myrtine, epimyrtine)
- Fenolik asitler
- Glikozitler
Hangi Rahatsızlıklara iyi gelmektedir
Yaban mersini Damarlar üzerinde oldukça etkilidir. Bu durumda yaban mersini, damarla ilgili olan
- Varis
- Basur(hemoroid)
- Romatizmal ağrılar
- Kan damarlarının tıkanması
- Damar sertliği
- Akciğer amfizemi
- Zayıf kılcal damarların güçlendirilmesi.
- Artrit(eklem iltihaplanması) rahatsızlıklarının tedavisin de yardımcı faktördür.
Diğer yandan yaban mersini gözde olumlu etkileri olan bir besindir. Bu durumda
- Göz yorgunluğu,
- Miyopluk,
- Katarakt,
- Karasu (Glokom: Göz tansiyonu),
- Şeker hastalığından kaynaklanan görme bozuklukları (Diyabetik retinopati),
- Gece körlüğü, gibi rahatsızlıklarda oldukça etkili bir meyvedir.
- Tavuk karası (retinitis pigmentosa) hastalığının ilerlemesini yavaşlatıcı
Gözle ilgili olarak başkaca
- Gece görüşünü artırıcı,
- Göz kamaşmasını giderici,
- Retinayı güçlendirici, olarak ta kullanılabilir.
Mide rahatsızlıklarıyla ilgili olarak yaban mersini
- Bulantıyı baskılayıcı
- Mide kramplarını önleyici,
- Ülser önleyicidir.
-Yaban mersininin yaprak ve kuru meyvelerinden yapılan çay, ishal giderici olarak kullanılır. -Bayanlarda, özel günlerin düzene girmesinde etkilidir. -İdrar yolu enfeksiyonlarında antibiyotik gibi işlem görmektedir. -Kansere karşı vücudu koruyan enzimleri çalıştırır. -Damarlarda yağ birikimini engelleme özelliğine sahiptir. -Yağlı bileşiklerin vücuttan atılmasını sağlar. -Taze olarak yenildiğinde kanı temizler. Besleyici olmasına rağmen kalori ve sodyum içeriği düşüktür. -Kan şekerini ve kolesterolü düşürür. -Bağırsak metabolizmasını düzenler.
|
Kalp krizi riskini azaltır. Damar sertliği oluşumunu engeller. Gece görüş kabiliyetini arttırır. HIV virüsünün tekrarlanmasını azaltır. Damar elastikliği ve gözlerin geçirgenliğini ve kılcal damar oluşumunu arttırır. Kansere karşı savaşan Ellagic-Asit miktarı en fazla olan meyvedir. Diyetlerin sağlıklı ve çok değerli bir parçasıdır. Göz yorgunluğunu giderir, miyopluk ve şeker hastalığından kaynaklanan görme bozukluklarını engeller. Kamaşma, kılcal damar çatlaması ve gece körlüğünü ortadan kaldırır. Kabızlık, bulantı, mide kramplarını ve ülseri önler. Diyet rejimlerinde kullanılır. Varis ve basuru iyileştirir. Sakinleştirici özelliği vardır. Ağız içi yaralarını iyileştirir. İltihaplar için dezenfektan özelliği taşır. Akciğer anfizemi ve romatizma oluşumuna sebep olan elastaz enzim aktivitesini yavaşlatır. |
Kullanım şekli
Ligarba taze meyve olarak kullanılabildiği gibi kurutulmuş olarak ta kullanılabilir. Diğer yandan marmeladı ve reçeli de oldukça yaygın olarak tüketilmektedir. Aktarlardan elde edilen genelde kurutulmuş meyveler çay şeklinde demlenip içilebilmektedir.
Haber: yesilalan.net